توجه ویژه به مقوله و مسئله حفظ حقوق شهروندان با ریشه های عمیق آن در آموزه های اسلامی و انسانی در دستگاه قضایی به عنوان نهاد محافظت كننده و صیانت كننده از آحاد جامعه از بایسته ترین مطالب بوده است

احیا و حفظ حقوق شهروندى

چکیده:

توجه ویژه به مقوله و مسئله حفظ حقوق شهروندان با ریشه های عمیق آن در آموزه های اسلامی و انسانی در دستگاه قضایی به عنوان نهاد محافظت كننده و صیانت كننده از آحاد جامعه از بایسته ترین مطالب بوده است. بر همین اساس از ابتدای پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی حضرت امام راحل (ره) با صدور اعلامیه ها و ارایه سخنرانی های صریح و پس از ایشان رهبر معظم انقلاب در قالب توصیه ها و بیانات خود لزوم رعایت این حق الهی و نظارت دستگاه قضایی بر جلوگیری از تضییع آن را مورد توجه قرار دادند. با آغاز دوران اصلاحات قضایی در دوره ریاست حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی بر قوه قضاییه عمل به این رهنمودها سرعتی چند برابر و قدرتی مضاعف یافت و ابتدا در قالب دهها بخشنامه و توصیه و سرانجام در قالب بخشنامه ای بسیار جامع كه عینا به قانون نیز مبدل گشت و ایجاد سازوكارهای دایمی و دارای اختیارات گسترده در خصوص حفاظت از حقوق شهروندان جامه عمل پوشید. مجموعه اقدامات دستگاه قضایی دراین عرصه چنان متنوع و متعدد است كه بی شك این دوران در خاطره حقوقی ایران با همین ویژگی مثبت شناخته خواهد شد. در این باب، طی دو فصل یكی عملكرد دستگاه قضایی و دیگر تئوری های حقوق شهروندی موضوع بررسی خواهد شد.

قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی

كامل ترین سند حقوق بشر اسلامی

نگاه

در تاریخ 20 فرودین سال 1383 حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی در بخشنامه ای 15 بندی مجموعه ای از دقیق ترین احكام و آموزه ها را در جهت حفظ حقوق شهروندی و كرامت انسانی خطاب به كلیه مراجع قضایی و نیز ضابطان قوه قضاییه صادر كرد كه بازتاب گستردها ی در داخل و خارج از كشور یافت. این بخشنامه 25 روز بعد از سوی مجلس شورای اسلامی عینا در قالب یك ماده واحده به تصویب رسید و شورای نگهبان نیز آن را تایید و به قانون مبدل كرد. این قانون علاوه بر آن كه تاكید و شفافیتی مضاعف نسبت به مقررات حفظ حقوق شهروندی مصرح در سایر قوانین داشت، واجد احكام جدیدی بود كه پیش تر تنها به عنوان توصیه های اخلاقی مطرح می شد و عملا الزام آور نبود. به ویژه بند 15 این قانون در خصوص هیئت های نظارت بر حفظ حقوق شهروندی- كه بر اساس دستورالعمل 20 مادها ی خود اختیارات گسترده و متناسبی برای جلوگیری از نقض حقوق شهروندان یافته بودند- بركارآمدی این مقررات میا فزود. بی شك این قانون تجلی گاه مناسبی برای اندیشه بشردوستانه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و نیز نگرش ویژه حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی به مقوله حفظ كرامت انسانی به ویژه در امور قضایی، انتظامی و امنیتی است كه همواره سندی آشكار بر اهتمام كشورمان به صیانت واقعی از حقوق انسانی خواهد بود. برخی از مهم ترین ویژگی های این قانون دراین فصل تشریح می شود.