عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق توسعه پايدار مسکن روستايی

 

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 30

 

اکثر کشورهاي درحال توسعه همگي بر اين نظر هستند که تعريف مسکن به يک واحد مسکوني محدود نمي شودبلکه محيط مسکوني را در بر مي گيرد . براساس مطالعاتي که در هندوستان صورت گرفته ،مفهوم مسکن علاوه بر ساخت فيزيکي که­ يکخانواده به عنوان سرپناه مورد استفاده قرارمي­دهد،کل محيط مسکوني را شامل مي­شود که شامل کليه خدمات وتسهيلات ضروري مورد نياز براي بهزيستي خانواده و طرحهاي اشتغال،آموزش و تندرستي افراد است، همچنين مسکن به مجموعه اي از تسهيلات گفته مي­شود که به منظور ارائه خدمات فشرده و در يک مکان فيزيکي قرار دارد. اين واژه بدان معناست که مفهوم مسکن با توجه به شرايط اجتماعي ،اقتصادي و خانوادگي تغيير مي کند(مخبر،18:1363). به عبارت ديگرمسکن چيزي بيش از سرپناه صرفا فيزيکي است و کليه خدمات و تسهيلات عمومي لازم براي بهتر زيستن انسان را شامل مي شودو بايد حق تصرف نسبتا طولاني و مطمئن براي استفاده کننده فراهم باشد(k.napp.1982.35).

در دومين اجلاس اسکان بشر(1996) که در استانبول برگزار شد. مسکن متناسب چنين تعريف شده است((سرپناه مناسب تنها به معناي وجود يک سقف بالاي سر هر شخص نيست ،سرپناه مناسب يعني آسايش مناسب ،فضاي مناسب ،دسترسي فيزيکي ،امنيت مناسب ،امنيت مالکيت ،پايداري ،دوام سازي روشنايي،تهويه و سيستم گرمايي مناسب ،زيرساخت هاي اوليه مناسب از قبيل آبرساني،بهداشت وآموزش و دفع زباله ،کيفيت مناسب زيست محيطي ،عوامل بهداشتي مناسب ،مکان مناسب ،قابل دسترسي از نظر کار و تسهيلات اوليه است که همه اين موارد با توجه به استطاعت مردم تامين شود(دلال پورمحمدي،4:1379).

مسکن روستايي اينگونه تعريف شده است مسکن بيش از آنکه ساختار کالبدي باشد ، نهادي است با عملکرد چند بعدي (زياري،2:1389). که داراي ابعاد مختلف مکاني ، معماري، کالبدي ، فيزيکي ، اقتصادي ، مالي ،روانشناختي و پزشکي است (culllingworth, 1997, 166).

 

2-1-2.مسکن روستايي

مسکن واژه اي عربي و ريشه آن سکن است . مفهوم اين واژه آرام گرفتن بعد از حرکت است و شايد اين مناسب ترين تعريف لفظي اين واژه باشد زيرا همه انسانها پس از تلاش و کوشش و حرکت روزانه خانه يا همان مسکن را محل آرام و استراحت خود قرار مي­دهند . همچنين مارسل بازن مسکن را اين چنين تعريف کرده است " مسکن عبارتست از تعداد متغيرهاي ساختمان که در محوطه نسبتا وسيعي پراکنده شده اند و اين محوطه با خاک کوبيده شده و يا علفزاري با درختان ميوه و يا کرتهاي صيفي کاري پوشيده شده است " (محمدي ملاسرايي ،1375: 9-8) . مقوله مسکن گسترده و پيچيده است ، ابعاد متنوعي دارد ونمي توان تعريف واحدي از آن ارائه کرد مسکن يک مکان فيزيکي است و به عنوان سرپناه ، نياز اوليه و اساسي خانوار به حساب مي آيد . در اين سرپناه برخي از نيازهاي اوليه خانواده يا فرد مانند خوراک ، استراحت و حفاظت در برابر شرايط جوي تامين مي شود (اهري،7:1367) . مفهوم مسکن علاوه بر مکان فيزيکي ، کل محيط مسکوني را در بر مي گيرد که شامل کليه خدمات و تسهيلات ضروري مورد نياز براي بهتر زيستن خانواده و طرحهاي اشتغال ، آموزش و بهداشت افراد است در واقع تعريف و مفهوم عام مسکن يک واحد مسکوني نيست بلکه کل محيط را شامل مي گردد(مخبر،17:1363) . به عبارت ديگر مسکن چيزي بيش از يک سرپناه صرفا فيزيکي است و کليه خدمات و تسهيلات عمومي لازم براي بهزيستي انسان را شامل مي شود و بايد حق تصرف نسبتا طولاني و مطمئن براي استفاده کننده آن فراهم باشد (Knapp,1982:35) . مسکن به مثابه واحد تسهيلات فيزيکي يا به عنوان کالايي اقتصادي و پر دوام که نقش اجتماعي يا جمعي نيز دارد ، چونان مجموعه اي از خدمات و بخشي اقتصادي است (Bourne,1981:14) . و افزون بر اينها مشتمل بر رفع نيازهاي مالي ، به عنوان نمايش مقام و وضعيت اقتصادي- اجتماعي افراد نيز هست (Caterand Trevor,1980:38) . مسکن خردترين و کوچک ترين شکل تجسم کالبدي رابطه متقابل انسان و محيط و خصوصي ترين فضاي زندگي انسان است (زياري ،2:1389) . مسکن در عين حال عامل اصلي جامعه پذيري افراد نسبت به جهان وکالايي عمده و تعيين کننده در سازمان اجتماعي فضا است که در شکل گيري هويت فردي ، روابط اجتماعي و اهداف جمعي نقش بسيار تعيين کننده اي دارد (Short,2006:199) . مسکن بيش از انکه ساختار کالبدي داشته باشد ، نهادي است با عملکرد چند بعدي (زياري،2:1389).که داراي ابعاد مختلف مکاني ، معماري ، کالبدي و فيزيکي ، اقتصادي ،مالي ، روان شناختي و پزشکي است (Cullinigworth,1997,166) . عامل فرهنگ و درک انسانها از جهان و حيات نقش موثري در مسکن و سازمان تقسيمات فضايي آن داشته است (Rapoport,1969:47) . مسکن در واقع مکاني فيزيکي است و سرپناه ، نياز اوليه و اساسي خانوار محسوب مي گردد(اهري،107:1367) . در بسايري از موارد مهمترين عامل تاثيرگذار بر ميزان رضايت فرد از سکونت در محله ، مسکن و شرايط محيطي آن است (Westaway,2006,187) . بنا به ديدگاه لوکوربوزيه ، هر دو وجه نيازهاي جسمي و روحي انسان بايد با سازمان دهي فضايي مسکن پاسخ داده شود (Yagi,1987:18) . در دومين اجلاس اسکان بشر (1996) که در استانبول برگزار شد از مسکن مناسب چنين تعريف شده است " سرپناه مناسب تنها به معني وجود يک سقف بالاي سر هر شخص نيست ؛ سرپناه مناسب يعني آسايش مناسب ، فضاي مناسب ، دسترسي فيزيکي و امنيت مناسب ،مالکيت ، پايداري و دوام سازه اي ، روشنايي ، تهويه و سيستم گرمايي مناسب ، زيرساختهاي اوليه مناسب از قبيل آبرساني ، بهداشت و آموزش ، دفع زباله ، کيفيت مناسب زيست محيطي ، عوامل بهداشتي مناسب ، مکان مناسب و قابل دسترسي از نظر کار و تسهيلات اوليه که همه موارد بايد با توجه به استطاعت مردم تامين شود (دفتراقتصاد مسکن ،7:1375) . مسکن خوب و مناسب نشانگر رفاه عمومي جامعه است و مسکن بد و نامطلوب منجر به پيامدهاي زيانباري از قبيل بيماريها ،بي بندباريها ، تباهي وفساد جوانان جوامع ميگردد(Rangwala,1998:62) . عوامل اقتصادي ، سبک معماري ،زبان بومي منطقه ،گرايش هاي سبک شناختي ، آب و هوا،جغرافيا و آداب و سنن محلي د رتوسعه و طراحي مسکن در مکانهاي مختلف تاثيرگذارند(Sendich,2006:185) . مسکن در زندگي از اهميت خاصي برخوردار است . بين نياز به مسکن و ديگر نيازهاي ضروري افراد تفاوتهايي وجود دارد که عباتند از :

 

فهرست مطالب

 مفهوم مسکن

مسکن روستايي

پايداري و توسعه پايدار

توسعه پايدار روستايي

مسکن پايدار روستايي

مسکن و نظريات مربوط به آن

اهميت مسکن در زندگي انسان

نقش مسکن درفرايند توسعه اقتصادي و اجتماعي و اهميت آن

روشهاي اساسي تامين مسکن

ارتقاي کيفيت سکونت

تامين زمين و خدمات

اهداف روش تامين زمين و خدمات

.روش توانمند سازي

عوامل موثر در تدوين استاندارد هاي مسکن

زيانهاي ناشي از بي دقتي در تدوين استانداردهاي مسکن

استانداردهاي مسکن

شکل مطلوب مسکن

استحکام مسکن

جايگاه مسکن روستايي در توسعه پايدار روستايي

شاخص ها ي تبيين کننده توسعه پايدار و توسعه پايدار روستايي

اصول طراحي مسکن پايدار روستايي

موارد اکولوژيکي

مسکن پايدار و طراحي منظر

مسکن پايدار و اقليم

مسکن پايدار و حفاظت از منابع آبي

مسکن پايدار و پيوند با طبيعت

موارد اجتماعي

مسکن پايدار و فرهنگ ساکنين

مسکن پايدار و کاربريهاي مختلط

مسکن پايدار و تراکم

مسکن پايدار و رابطه انرژي و سلامت

موارد اقتصادي

مسکن پايدار و عوامل تکنيکي

شاخص­هاي مسکن پايدار در تجارب جهاني

شاخص هاي توسعه پايدارمسکن در ايران

سياست هاي مسکن در برنامه هاي عمراني قبل و بعد از انقلاب

سياست هاي مسکن در برنامه هاي قبل از انقلاب

سياستهاي مسکن در برنامه هاي عمراني بعد از انقلاب

منابع و مآخذ